Kunnen mensen een winterslaap houden?
Aangemaakt op in blog / algemeenKorte, donkere dagen. Koud. Geef maar toe…je hebt vast wel eens liggen denken om net als Loesje je wekker maar op eins maart te zetten. Net als een marmot. Maar, kunnen mensen wel een winterslaap houden?
Op grond van vroegere onderzoeken werd altijd heel resoluut gezegd dat mensen geen winterslaap kunnen houden. Dat heeft te maken met de regulatie van de lichaamstemperatuur bij de mens en de afkoeling hiervan gedurende de winterslaap. Als de omgevingstemperatuur daalt, verzet het lichaam zich tegen afkoeling door allerlei beschermende maatregelen, zoals isolatie, vernauwing van de bloedvaten en spiercontracties. Wordt het te koud, dan gaat afkoeling optreden, met de dood als gevolg. Inderdaad een marmot - ook warmbloedig - houdt wel een winterslaap. Daarvoor zijn wat aanpassingen nodig. Alle fysiologische functies, zoals metabolisme, ademhaling en hartslag, gaan met deze verlaging mee. Winterslaap lijkt overigens wel veel op slaap, maar het is meer een soort fysiologisch coma. Dus het klinkt misschien aantrekkelijker dan het is.
Maar onder mijn dekens blijf ik toch lekker warm?? NASA wil ook het ook nog niet helemaal geloven. Nasa bekijkt serieus de mogelijkheid om de bemanning van de Marsvlucht kunstmatig in een 'winterslaap' te houden worden tijdens de vlucht van 180 dagen.
Zo’n diepe slaap, ook wel ‘torpor’ genoemd, vermindert sterk de metabolische functies van de astronauten. Torpor komt ook op natuurlijke wijze voor in het geval van onderkoeling. Therapeutische torpor bestaat al sinds 1980 en is vooral sinds 2003 belangrijk voor de behandeling van patiënten in kritieke toestand in ziekenhuizen. Er bestaan procedures om therapeutische onderkoeling toe te passen op patiënten om hen in leven te houden tot ze de behandeling kunnen krijgen die ze nodig hebben.'In combinatie met intraveneuze voeding zou de bemanning van een vlucht naar Mars in winterslaap kunnen gebracht worden. Zo'n trip duurt wel in het beste geval 180 dagen, enkele reis welteverstaan. Tot nu toe worden patiënten maximaal ongeveer een week in torporstaat gehouden.
Ook loopt er in Groningen een farmacoloog die denkt dat het wel kan. In de Volkskrant van dit weekend vertelt hij over de twee goudhamsters die hij lekker veel laat eten voor hun winterslaap. Goudhamsters blijven maandenlang fit zonder te eten of te bewegen. En de energiebesparingsstand schijnt geen schadelijke gevolgen voor het lichaam te hebben. Het bloed van de hamsters klontert bijvoorbeeld niet, ondanks hun trage bloedsomloop. En hoewel ze zich soms maandenlang niet bewegen, blijft hun spiermassa intact. Dat is een interessante bijkomstigheid voor astronauten die hun spiermassa verliezen in de ruimte.
Experimenten met mensen zijn voorlopig niet aan de orde. Maar wetenschappers aan de universiteit van Alaska zetten binnenkort wel een eerste stap in die richting: ze zijn van plan om een varken in winterslaap te brengen. Of het bij varkens net zo makkelijk gaat, is afwachten. Varkens kunnen minder goed tegen kou en ze zullen in slaap worden gebracht in een ruimte die even warm is als hun lichaam: 38 graden Celsius. Dan kun je de interne lichaamsverwarming op een laag pitje zetten, zonder dat ze onderkoeld raken. Zo zou het ook moeten bij de mens want wij kunnen ook niet tegen onderkoeling.
Interessante technieken en onderzoeken. Zowel voor de ruimte-reizende mens, als voor een patiënt die op een zware operatie wordt voorbereid. En de mens die helemaal niet van de winter houdt. Of even een tijdperk wil overslaan. Of wil wachten tot de kinderen opgegroeid zijn…. Persoonlijk wil ik het dagelijkse leven voor geen goud missen. En niets is heerlijker dan iedere avond weer in m’n holletje te kruipen om als een marmotje te slapen. En de volgende dag met frisse tegenzin weer heerlijk uitgerust op te staan. Welterusten alvast.
Mirjam van GenugtenRedacteur KiesvoorjeZorg.nl