Afkicken van suiker, is dat wel echt nodig?

Het Diabetes Fonds opent vandaag in Amsterdam een kliniek voor mensen die verslaafd zijn aan suiker en willen 'afkicken'. Maar is suiker eigenlijk wel verslavend, en wat kunnen we zelf aan onze suikerinname doen? We vroegen het hoogleraar voedingsleer Martijn Katan en diabetoloog Hanno Pijl.

Of mensen echt verslaafd kunnen raken aan suiker, daar is de wetenschap nog niet helemaal over uit. Martijn Katan is duidelijk: "Nee, suiker is niet verslavend. Je kunt verslaafd zijn aan suiker zoals je verslaafd bent aan House of Cards of aan yoga. Maar een echte verslaving, zoals aan heroïne of aan alcohol, is iets heel anders."

Dezelfde hersenstofjes

Volgens Hanno Pijl ligt het wat genuanceerder. "Als je honger hebt en je ziet eten liggen, worden dezelfde mechanismen in je hersenen geactiveerd als bij een verslaving aan heroïne of cocaïne. Het lijkt er dus op dat suiker dezelfde hersenstofjes aanstuurt als bij een verslaving."

"Maar om nou van een verslaving te spreken, dat gaat me wat ver. Er zijn geen aanwijzingen dat er afkickverschijnselen zijn als je stopt met suiker eten, niet zo sterk als bij heroïne en cocaïne in ieder geval."

Toch maakt Pijl zich grote zorgen over de hoeveelheden suiker die we eten. "In normale hoeveelheden is suiker niet schadelijk, we kunnen het goed gebruiken als brandstof. Maar we eten er veel te veel van. In bijna alle bewerkte producten zit suiker. Daar te veel van eten, is simpelweg niet goed voor ons."

"Suiker is in normale hoeveelheden niet giftig", zegt Katan. "Maar dagelijks een halve kilo suiker eten is wel schadelijk voor de lever. Het probleem met suiker is niet de giftigheid maar de calorieën."

Suiker in de supermarkt

"Maar we houden nu eenmaal van zoet, zout en vet." Dat er veel zoete producten in de supermarkt liggen, en dat in vrijwel al het bewerkt eten suiker zit, is volgens Katan dan ook geen verrassing. "Levensmiddelenfabrikanten gebruiken suiker in hun voedsel. Als zij het niet doen, dan doet de concurrent het wel, en dan gaan ze zelf failliet."

Pijl: "Ik ben bang dat de voedingsindustrie gebruik maakt van onze behoefte aan zoet eten. Iedereen weet dat mensen zoet eten lekker vinden, en daarom zit er suiker in zo ongeveer al het bewerkt voedsel. Ik denk dat de voedingsindustrie zelf de verantwoordelijkheid op zich moet nemen en een bocht moet maken."

Rol voor politiek

Ook is er een belangrijke rol weggelegd voor de politiek, vindt Pijl. "Die moet regels over suiker gaan maken, en alle voedingsmiddelenproducten verplichten om zich daaraan te houden. We moeten onszelf beschermen met een collectief besluit, want we weten dat suiker niet goed voor ons is, maar dat we er door de biologische drive wel veel van eten."

Nemen we geen maatregelen, dan is er een groot risico dat we steeds ongezonder worden. Pijl: "Er zijn nu al een miljoen mensen in Nederland met diabetes type 2, terwijl dat type diabetes volledig te voorkomen is met een gezond dieet. In een onderzoek van een jaar geleden wordt geschat dat, als we niets doen tegen onze hoge suikerinname, misschien wel een derde van de Nederlanders diabetes type 2 krijgt. Als dat inderdaad gebeurt, ontsporen de zorgkosten."

Katan nuanceert dit. "Diabetes komt niet van suiker maar van vetzucht. Onze suikerinname is ongeveer hetzelfde als dertig jaar geleden. Suikerrijke producten zoals sap en frisdrank maken dik, maar chips, bier en hamburgers ook. Diabetes is een groeiend probleem, maar een derde van de Nederlanders met diabetes is overdreven, dat verwacht ik niet."

Suikerinname omlaag

Toch zijn beide heren duidelijk: onze suikerinname moet omlaag. En dat kan op verschillende manieren. Katan: "Dat kan via frisdrankbelasting, een wet tegen kinderreclame, en kinderen op school geen sap en Roosvicee geven, maar kraanwater."

"Maar we worden ook dik door onze omgeving: we moeten minder tv kijken en gamen, meer naar buiten, minder ruimte geven aan auto's en meer voor fietsers."

Pijl denkt dat er een hoop te winnen is door beter op je leefstijl te letten. "Je kunt een hoop ziektes, zoals diabetes type 2, maar ook sommige typen kanker en hart- en vaatziektes, voorkomen door een betere leefstijl na te streven."

"Dat kun je doen door beter te eten, bijvoorbeeld door de schijf van vijf te volgen en zo min mogelijk bewerkt voedsel te eten, en een half uurtje te bewegen per dag. We moeten er ook op letten dat we voldoende slapen, zo'n acht uur per dag, en ervoor zorgen dat we niet te gestrest zijn. Als je je hieraan houdt, doe je al heel veel goed, maar goede voeding moet echt centraal staan."

Bron: RTL