Steeds meer mensen mijden zorg om kosten

Huisartsen zien steeds vaker dat mensen zorg mijden of hun medicijnen niet ophalen vanwege de kosten. Dat blijkt uit onderzoek onder honderden huisartsen en apothekers. "Om zorgkosten te besparen, spelen mensen met hun leven", stelt huisarts Chantal van het Zandt.

"Door de bezuinigingen zijn mensen gaan boekhouden met hun gezondheid. Een zorgelijke ontwikkeling", zegt Van het Zandt. De Rotterdamse huisarts reageert op onderzoek onder 300 huisartsen en bijna 400 apothekers. De onderzoeken zijn uitgevoerd door Het Nationaal Zorgdebat, in samenwerking met de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen (VPH) en apothekersorganisatie KNMP. 

Moeite met de kosten

Een overgrote meerderheid van de huisartsen (81 procent) en apothekers (89 procent) merkt dat patiënten moeite hebben om hun zorg- of medicijnkosten te betalen. Meer dan negen op de tien huisartsen (93 procent) maakt mee dat patiënten uit angst voor de kosten zorg mijden.  

Bij meer dan een kwart van de huisartsen is dit wekelijkse of zelfs dagelijkse praktijk. "De problematiek van de zorgmijders neemt toe", concluderen de huisartsen. Patiëntenfederatie Nederland stelt dat het mijden van zorg al jaren een onderwerp is. "Zorgmijden is zorgelijk, maar we zijn niet overtuigd dat het zo heel veel voorkomt", licht Thom Meens van de federatie toe.

Arts spaart pillen voor armen

Een andere opmerkelijke bevinding uit het onderzoek is dat één op de vijf huisartsen overgebleven medicijnen bewaart voor patiënten die de hoge zorgkosten niet kunnen betalen. Het weggeven van overgebleven medicijnen mag officieel niet, omdat daardoor de kwaliteitseisen niet gewaarborgd kunnen blijven. Patiëntenfederatie Nederland laat weten aan RTL Nieuws dit beeld niet te herkennen.

Huisarts Toosje Valkenburg uit Utrecht bewaarde wel pillen om die vervolgens uit te delen tijdens een speciaal spreekuur voor daklozen en verslaafden. "Deze groep heeft geen geld om die medicijnen te betalen of weet niet hoe ze er moet komen."

Onderzoek zorgkosten

• Huisartsen en apothekers zien steeds vaker dat mensen zorg mijden of medicijnen niet ophalen, vanwege te hoge kosten
• Dat blijkt uit twee onderzoeken onder 300 huisartsen en bijna 400 apothekers, gepresenteerd door Het Nationaal Zorgdebat (Omroep Max).
• Een overgrote meerderheid van de huisartsen (81 procent) en apothekers (89 procent) merkt dat patiënten moeite hebben om hun zorg- of medicijnkosten te betalen.
• Meer dan negen op de tien huisartsen (93 procent) maakt mee dat patiënten uit angst voor kosten zorg mijden.
• Bij meer dan een kwart van de huisartsen is dit wekelijkse of zelfs dagelijkse praktijk.
• Een meerderheid van de huisartsen (51 procent) ziet dat patiënten 'onverantwoorde risico's' nemen met hun gezondheid door om financiële redenen af te zien van bepaalde zorg, behandelingen of medicatie.
• Volgens de huisartsen zien patiënten vanwege de kosten vooral af van fysiotherapie (82 procent), medicatie (74 procent), bloedonderzoek en bezoek aan een specialist (beide 71 procent), en echo's, röntgens, MRI’s en andere scans (56 procent. 

Hoe Valkenburg aan die medicijnen kwam? "Als mensen overlijden, brengen nabestaanden de overgebleven pillen bij onze huisartsenpraktijk. Ook bejaardenhuizen hebben vaak medicijnen over. Die kun je weggooien, maar je kunt ze ook hergebruiken. Ik ben sociaal bewogen en spaarde daarom de pillen op."

Nu doet Valkenburg dat niet meer, ook omdat ze met het speciale spreekuur voor daklozen is gestopt. Huisartsenpraktijk Mozaïek in Rotterdam laat desgevraagd weten nog wel pillen voor arme klanten te sparen.

Niet naar de specialist

Volgens de huisartsen zien patiënten vanwege de kosten vooral af van fysiotherapie (82 procent), medicatie (74 procent) en bloedonderzoek (71 procent). Bijna één op de zeven huisartsen (15 procent) ziet ook dat patiënten zelfs operaties laten schieten en spoedeisende hulp (8 procent).

Ook huisarts Valkenburg ziet steeds meer zorgmijders in haar praktijk. "Het aantal mensen dat hun medicijnen niet komt ophalen groeit de laatste jaren. En ik heb bijvoorbeeld een meisje dat behandeld zou moeten worden door een psycholoog, maar dat gebeurt niet omdat haar ouders het eigen risico niet kunnen aftikken."

Eigen risico

De stijgende zorgkosten zijn volgens huisartsen Valkenburg en Van het Zandt een gevolg van het overheidsbeleid. Om te bezuinigen is het eigen risico de afgelopen jaren verhoogd (dit jaar is dat 385 euro)  en zijn eigen bijdragen ingevoerd voor (verpleeg)zorg en ondersteuning. Dat kan mensen opzadelen met extra zorgkosten die kunnen oplopen tot honderden euro’s per maand.

GroenLinks wil af van het eigen risico. Dat streven deelt de partij met SP, PvdA, PVV en 50PLUS De SP wil de zorgverzekeraars helemaal vervangen door een nationaal zorgfonds, maar daar ziet GroenLinks niets in. Het CDA wil het eigen risico verlagen.